پشت کنکور بمونم یا نه ؟!

پشت کنکور بمونم یا نه ؟!

«ارزش داره یه سال دیگه صبر کنم؟» ، « من تصمیم قطعیمو گرفتم ، یه سال دیگه میمونم» ، «چرا میگن پشت کنکور نمون ؟ آخه من به چیزی که میخواستم نرسیدم !» ، «چه فرقی میکنه یه سال دیرتر وارد دانشگاه بشم ؟» ...
هر سال وقتی زمان انتخاب رشته میشه ، انواع و اقسام این جمله­‌ها و دغدغه­‌های مشابه از طرف کنکوری­‌ها مطرح میشه و اصولا جواب دقیقی هم برای این سوالات‌شون پیدا نمیکنن ! چرا ؟ چون انگار واقعا باید یکسال پشت کنکور بمونی تا بتونی در موردش نظر بدی ، باید تجربه کنی درک کنی.یه دلیل ساده­‌ی دیگه اینه که وقتی یه کنکوری از کسی میپرسه «من میخوام پشت کنکور بمونم نظرت چیه ؟» در 99 درصد اوقات تصمیم گرفته پشت کنکور بمونه و نظر کسی براش مهم نیست و فقط دنبال این میگرده که تایید دیگران رو هم داشته باشه و اصلا نمیخواد حرفی بشنوه !

این مقاله

تو این مقاله تلاش کردم تمام اون چیزی که تو تمام سال‌های کاری مجموعه­‌ی خودمون از پشت کنکور موندن بچه­‌ها فهمیدیم در اختیارت بزارم و در نهایت سعی کنم یه راه حلی هم بهت بدم که شاید هم مشکل پشت کنکور موندنت رو حل کنه و هم کمک کنه به حل یه مشکل بزرگتر.اینم بگم که نمیخوام بگم موندن پشت کنکور بد هست یا خوب ، فقط صرفا میخوام خیلی راحت و صمیمی از یکسری تجربه باهات حرف بزنم.

اصلا چی میشه که یه نفر همون سال اول نتیجه نمیگیره ؟!

بحث رو با یه سوال ساده شروع کنیم : چی میشه که یک نفر تو سال اول نتیجه نمیگیره و تصمیم میگیره پشت کنکور بمونه ؟
فکر میکنم اگه جواب این سوال مشخص بشه ، میشه تشخیص داد که موندن پشت کنکور فایده‌­ای داره یا نه ؟!
نکته­ی اول اینه که باید خود افرادی که نتیجه نمیگیرن رو به دو دسته تقسیم کنیم :
دسته­‌ی اول افرادی که رتبه­ی خیلی خوبی میارن ولی نمیتونن به چیزی که میخوان برسن و دسته‌­ی دوم کسایی که رتبه­‌ی خیلی بالایی کسب میکنن و به طور کلی وضعیت خیلی نا مناسبی دارن.اجازه بده به تفصیل در مورد هر دو دسته حرف بزنیم.

⭕رتبه‌ی خوبی میاری ، ولی نمیتونی به چیزی که میخوای برسی

این دسته از داوطلبین ، اصولا دانش ­آموزانی هستن که خیلی زیاد تلاش کردن ، خیلی درس خوندن ، خوبم درس خوندن ولی در نهایت اون چیزی که میخواستن نشده ! مشکلات روانی و ذهنی بیشتر این دسته از داوطلبین رو اگه بخوان پشت کنکور بمونن اذیت میکنه.مقایسه کردن خودت با دوستات که الان دانشگاه هستن ، فکر کردن به اینکه همه وارد فصل جدیدی از زندگی­شون شدن اما تو نتونستی و موارد مشابه ، این دسته از داوطلبین رو خیلی اذیت میکنه.چون حتی نمیتونن با خودشون بگن «خب طبیعیه دیگه ، تلاش نکردم نشد !» نمیتونن بگن چون خیلی تلاش کردن !
مشکل دیگه همین تلاش طاقت­ فرسا تو سال کنکور و احتمالا سال‌های قبلش بوده ؛ این دسته از داوطلبین خسته هستن ! برای همین وقتی پشت کنکور میمونن ، نمیتونن به اندازه سال قبل انرژی خرج کنن.

خب یه توضیح مختصر هم درباره‌­ی دسته­‌ی دوم بدیم و بعد جمع بندی کنیم.

⭕رتبه‌­ی خوبی نمیاری و نمیتونی به چیزی که میخوای برسی

در مورد این دسته از داوطلبین قطعا مهمترین سوال همینه که چرا سال اول نتیجه نگرفتی ؟ چی شد که درس نخوندی ؟ چرا برای چیزی که مدعی هستی آرزو داشتی بهش برسی اصلا تلاشی نکردی ؟ ضمانت اجرایی اینکه قرار باشه امسال تلاش کنی و امسال دیگه کم کاری نمیکنی چیه ؟ اصلا از همین تجربه­‌ی یکسال گذشته چی یاد گرفتی ؟! اصلا متوجه شدی که چی شد که برای چیزی که مدعی هستی دوستش داری هیچ تلاشی نکردی ؟!
این دسته هم عموما خسته هستن ! شاید بگی وقتی تلاشی نکرده خسته از چی ؟ درسته که تلاش نکرده ، اما به هر صورت فشار و استرس مدرسه و خانواده و معلم و جو کنکور رو که از سر گذرونده !
این دسته هم اصولا خودشونو که پشت کنکور موندن با بقیه دوستاشون مقایسه میکنن ! اینا هم حالشون بد میشه چون ممکنه بتونن به خودشون بگن که «طبیعیه دیگه درس نخوندم از بقیه عقب موندم» اما اصولا تجربه نشون داده این جمله نمیتونه اغلب بچه­‌های این دسته رو هم راضی کنه !

تجربه

تجربه نشون میده بیشتر از 90 درصد کسایی که دوباره کنکور میدن ، یا همون نتیجه روبه دست میارن یا یه نتیجه­‌ی بدتر !

🔶خب حالا یه جمع بندی بکنیم :
1. خواه ناخواه ، تو خودتو با دوستات مقایسه میکنی ، دوستایی که وارد فصل جدیدی از زندگی­شون شدن و انگار دارن آزادی بیشتری رو از تو تجربه میکنن و تو هنوز باید درگیر دروس دوران مدرسه باشی.فرقی هم نمیکنه جزء دسته­‌ی اول باشی یا دسته­‌ی دوم.
2. خسته هستی ؛ چون یا خیلی درس خوندی و نشده و یا اینکه اتفاقا چون درس نمیخوندی کلی فشار و استرس از همه طرف تحمل کردی.در هر صورت بازم چه جزء دسته­ی اول باشی چه دسته­‌ی دوم ، خسته‌­ای.انرژی کمتری داری !

این دو تا نکته رو یادت باشه تا بریم سراغ ادامه­‌ی مطلب و باز دوباره برمیگردیم سراغشون.

رقیبان یک کنکوری

هر سال یه تعداد قابل توجه‌ی داوطلب کنکوری داریم که بی­‌تعارف خیلی درجه 1 هستن ؛ سطح علمی خیلی بالایی دارن و در عین حال تسلط بالایی روی مطالب برای موفقیت تو یک آزمون تستی دارن.
تو امسال با یه عده از این داوطلبین رقابت میکنی ، سال بعد بازم داستان همینه ! بازم احتمالا همون قدر داوطلب درجه 1 دیگه هستن که باید باهاشون رقابت کنی ؛ فقط یه برتری مهم دارن نسبت به تو : نه قرار هست که خودشون رو با دوستاشون که رفتن دانشگاه مقایسه کنن ، چون سال اولی هست که کنکور میدن ، نه به اندازه­‌ی تو خسته هستن چون تازه اول راه قرار گرفتن.
بنابراین تو اگه پشت کنکور بمونی ، انگار هنوز بازی شروع نشده 1 گل افتادی عقب ! و در حالی که خسته‌­تر هم هستی ، باید تلاش کنی تا بتونی از رقبا رد بشی.

فقط یه بیکار برای انجام کارهاش وقت کم میاره !

شاید این جمله رو شنیده باشی : فقط کسی که بیکار هست برای انجام کارهاش وقت کم میاره ؛ یعنی چی ؟ وقتی در طول روز مدرسه میری ، تکالیف مشخصی داری که باید تحویل بدی ، یه مقدار ساعت مشخصی باید بخوابی ، با دوستات وقت میگذرونی تو مدرسه ، و به طور کلی درگیر هستی ، یه محدودیت زمانی برای انجام کارهات داری ؛ باید مثلا تو 8 ساعت همه­‌ی کارهاتو انجام بدی ولی وقتی میمونی پشت کنکور تمام وقت روز تو آزاد هست و خودت باید سعی کنی براش برنامه ریزی کنی.
بماند که از منظر روانشناسی در مورد این موضوع بحث خیلی مفصلی وجود داره اما من فقط میخوام به تجربه­‌ی بچه‌­هایی که پشت کنکور میمونن اکتفا کنم : تقریباهمشون معتقد هستن که این آزاد بودن کل وقت روز باعث میشه نتونن به کاراشون برسن ! انگار هم همیشه به خودت میگی «حالا وقت هست انجام میدم» و از طرف دیگه همیشه حوصلت سر رفته از بیکاری ! به معنای واقع کلمه اغلب اوقات کلافه هستی !
تجربه نشون میده این یکی از مهمترین دغدغه‌­ها و معضلات دانش‌­آموزانی است که پشت کنکور میمونن.

حالا مثلا یه سال دیرتر برم دانشگاه چه فرقی داره تو زندگی من ؟!

بچه­‌ها معمولا برای موندن پشت کنکور این سوال رو مطرح میکنن.میگن اگه پشت کنکور بمونیم ، یه سال دیرتر بریم دانشگاه چی میشه ؟ از چی عقب میوفتیم ؟ یه سال دیرتر میشه ولی به جاش میرسیم به چیزی که دوست داریم.
همه‌­ی این حرف­ها درست هست ولی مساله اصلی اینه که اصلا مشکل یکسال بیشتر صبر کردن نیست ، مشکل چیز دیگه‌­ایه !
مشکل اینه که یکسال بیشتر برای چه چیزی داری صبر میکنی ؟ فشار روانی-ذهنی ناشی از موندن پشت کنکور ، خستگی ، مقایسه خودت با دوستات ، کلافگی مختص پشت کنکوری ها که در موردش حرف زدیم همشون یه طرف ، یه طرف دیگه میشه یه مشکل جدی­تر.تمام این مسائل باعث میشه نتونی به چیزی که میخوای برسی و یکسال بی دلیل صبر کنی ولی یه مشکل جدی تر هم وجود داره : واقعا چیزی که میگی رو دوست داری ؟!

💚علاقه
تجربه نشون میده عمده‌­ی دانش­‌آموزان کنکوری از سر هیجان انتخاب میکنن نه از سر شناخت ؛ به طور کلی این ویژگی بارز دوران نوجوونی به حساب میاد.شاید بشه گفت به همین دلیل هم هست که معمولا همه اعتقاد دارن دوران نوجوونی انرژی خیلی زیادی داشتن.هیجان و جذابیت هیجان ، خیلی بیشتر از اون چیزی که فکرش رو بکنیم بهمون انرژی میده و باعث میشه از موانع عبور کنیم اما یه نکته‌­ی خطرناک وجود داره.هر ساله داره به تعداد داوطلبینی که با رتبه­‌ی خوب وارد دانشگاه میشن و تو همون ترم های اول به نتیجه میرسن این رشته رو دوست ندارن افزوده میشه.چرا ؟

⛔هشدار
اغلب اوقات ما برای هر انتخابی به میزانی هیجان و جذابیت هم نیاز داریم.خصوصا نوجوونی و جوونی دورانی نیست که بشه بدون جذابیت انتخابی کرد اما اگه به انتخاب صرفا از سر جذابیت باشه ، وضعیت خطرناکی رخ میده.شما میری دانشگاه و اولین رگه­‌های شناخت تو همون ترم اول اتفاق میفته بعد میشی شبیه به کسی که یه لباس رو از یه آنلاین ­شاپ خریده ! خیلی هیجان زده خریدیش و بی­‌صبرانه منتظری برسه به دستت. لباس میرسه به دستت ، لمسش میکنی بنظرت میاد جنسش اونی که میخوای نیست.تن میکنی میبینی اصلا تو تن جالب بنظر نمیاد ! میدی یه دوستت میپوشه میبینی که تو تن اون قشنگ میشه ولی تو تن تو اصلا جالب نیست ! یعنی مشکل این نیست که اندازت نیست ، مشکل اینه که به تو نمیاد ! حالا دیگه مهم نیست که چقدر تو ذهنت تصویر ساخته باشی از خودت با این لباس تو یه مهمونی مهم ، مهم اینه که نمیتونی این لباس رو بپوشی !
و این عین اتفاقیه که برای خیلی از بچه‌­ها میفته ! میرن دانشگاه و همون اول متوجه میشن که اشتباه اومدن چون اصلا شناختی در کار نبوده و فقط یا از سر هیجان اومدن یا اعتماد صد در صدی به جو جامعه یا توصیه‌­های مشاور و خانواده.

 

 

یه تجربه­‌ی عجیب

یه دانش آموز رو مثال میزنم برات : تو کنکور تجربی نتیجه­‌ی مورد علاقشو نگرفت ولی انتخاب رشته کرد.زیست شناسی قبول شد و رفت دانشگاه.ولی همزمان داشت درس هم میخوند برای کنکور سال بعد ؛ یعنی در واقع پشت کنکور مونده بود ، دانشگاه هم ثبت نام کرده بود.بعد از یه سال نه تنها تو کنکور تجربی شرکت نکرد ، بلکه از زیست شناسی هم انصراف داد ، رفت سراغ تئاتر !
میدونم فکر میکنی این مورد خیلی خاصی بوده اما از این موراد تو سال‌های گذشته اصلا کم  نبوده ! دلیلش اینه که بدون شناخت درستی از رشته‌­ها و صرفا از سر هیجان دنبال خوندن پزشکی بود اما وقتی رفت دانشگاه و تو یه محیط اجتماعی جدید قرار گرفت ، به نتیجه رسید اصلا علاقه­‌ای به پزشکی نداره ! حتی به علوم تحربی هم علاقه نداره !
برای همین بهت توصیه میکنم حتی اگه میخوای پشت کنکور بمونی به خودت اجازه بده که در طول این سال یه تجربه­‌ی جدید کسب کنی و با یه دنیای جدید هم رو به رو بشی.

ارزشمندی و هزینه

4 رشته دکتری عمومی رشته تجربی و پیراپزشکی­‌ها ، فقط  توسط دانشگاه‌­هایی خاص ارائه میشن و هر جایی نمیتونی این رشته­ها رو بخونی اما باقی رشته‌­های تجربی ، رشته‌­های انسانی ، ریاضی ، هنر و زبان رو میشه تو خیلی از دانشگاه‌­های معمولی هم خوند.
آیا ارزش داره برای این رشته‌­ها هم صبر کنیم و پست کنکور بمونیم ؟!
بدون شک اگه تو یک دانشگاه درجه 1 قبول بشی و ادامه تحصیل بدی مزایایی داری : سطح علمی بالای دانشگاه ، سطح علمی بالای اساتید ، سطح علمی بالای دانشجوها ، موقعیت های شغلی و فرصت­‌های تحصیلی که ممکنه به دلیل حضور تو یک جو خاص در دانشگاه­‌های خاص کشور به دست بیاری و غیره.اما با تمام سختی‌­هایی که گفتیم آیا ارزش داره که یک‌سال پشت کنکور بمونی ، همه‌­ی این سختی ها رو تحمل کنی و به جاش نری سراغ یه دانشگاه معمولی‌­تر و رشته­‌ی مورد علاقت رو بخونی ؟!
این سوال خیلی بستگی به تو و سلایقت داره.میتونی برای رسیدن به مزیت‌­های یه دانشگاه خوب ، صبر کنی اما بدون که خسته هستی ، مدام خودتو با کسایی که رفتن دانشگاه مقایسه میکنی ، کلافگی موندن پشت کنکور که در موردش حرف زدیم رو باید تجربه کنی ، ممکنه کلا اشتباه زده باشی و اصلا این رشته رو دوست نداشته باشی ! و آمار نشون میده به احتمال 90 درصد سال بعد هم به چیزی که میخوای نمیرسی ! اما در نهایت این تو هستی که باید انتخاب کنی ؛ من فقط تجربه‌­های بچه­‌های پشت کنکور رو بهت میگم ، همین ! تو باید تصمیم بگیری که انقدر ارزش داره که چنین هزینه­‌ای براش بدی ؟

اجازه دارم یکم رُک باشم و شاید بی رحم ؟!

میگن «خواستن ، توانستن است» ولی آیا این همیشه درست هست ؟! شاید کمتر کسی جسارت اینو داشته باشه که مثل ما اینو بهت بگه ولی میخوام بهت بگم این جمله شاید درست باشه ولی برداشت غلطی ازش وجود داره !
بله اگه واقعا فلان رشته برای تو جذاب باشه ، بهش علاقه داشته باشی ، در موردش شناخت داشته باشی ، میتونی بهش برسی و در نهایت هم همون چیزی که میخواستی بشه اما گاهی اوقات میخوای ولی نمیشه چون شاید نباید بشه ! شاید مثل همون دانش‌­آموزی که مثال زدم آینده‌­ی تو نباید تو رشته‌­ی پزشکی رقم بخوره ! ولی تو پشت کنکور میمونی ، بازم موفق نمیشی و در نهایت احساس میکنی که مشکل از تو هستش ! فکر میکنی ضعیفی یا حتی شاید خنگ ! ولی واقعیت اینه که شاید تو فقط برای این مسیر ساخته نشدی ، همین ! شاید بتونی یه مسیر بی نهایت بهتر پیدا کنی و موفق‌­ترین فرد تو اون حوزه باشی.

تعصب
اما تعصب میتونه بهت اجازه نده ! ممکنه انقدر غرق هیجان و جذبه­ی انتخابی که برای خودت کردی باشی که اصلا حاضر نباشی یکم در مورد تصمیمت برای موندن پشت کنکور فکر کنی و به خودت اجازه ندی که مسیر درست خودتو پیدا کنی !