نکات مهم خلاصه نویسی + ویژگی خلاصه نویسی اصولی در کنکور

یکی از مهمترین دغدغه هایی که یه داوطلب کنکوری همیشه داره ، مساله­‌ی خلاصه نویسی هستش ...

 «چجوری خلاصه نویسی کنم؟» یا اینکه «حتما باید خلاصه نویسی کنم؟» ...

راه‌های خلاصه نویسی

راه های بسیار زیادی برای خلاصه نویسی پیشنهاد میشه : استفاده از نمودارهای مختلف مثل نمودار درختی ، روش کرنل ، نقشه کشی ، حتی استفاده از فلش کارت و غیره و غیره.همیشه بهت میگن خلاصه نویسی خوب ، قاعده دقیقی نداره ، باید منحصر به فرد باشه و برای خودت اما نمیگن چجوری ! تو این مقاله قصد دارم بهتون یاد بدم که چطور میشه بدون هیچ شیوه‌­ی مشخصی ، اون خلاصه نویسی­ای که بیشترین کاربرد رو برای خودت داره انجام بدی ! یه خلاصه­‌ی منحصر به فرد.قصد دارم از متداول ترین اشتباهی که یه داوطلب کنکوری موقع خلاصه نویسی مرتکب میشه شروع کنم و بعد بریم سراغ اصل داستان ! البته یه نکته رو ذکر کنم و اونم اینه که این شیوه خلاصه نویسی که تو این متن بهش پرداخته میشه ، فقط مربوط به مطالعه آموزشی هستش و به هیچ عنوان قرار نیست شیوه های علمی خلاصه نویسی که برای خلاصه کردن سمینارها یا کارگاه های مختلف به کار میره رو رد یا تایید بکنیم ؛ ما تو این مقاله فقط با داوطلبای کنکوری کار داریم !

متداول ترین اشتباه خلاصه نویسی داوطلب کنکوری !

اصولا داوطلبین کنکور وقتی میخوان خلاصه نویسی انجام بدن ، احساس میکنن که قرار هستش یه کتاب نکته و تست خلاصه وارد بازار کنن ! مهمترین اشتباه هم دقیقا همینه ! خلاصه نویسی­ای که تو برای خودت انجام میدی رو فقط قراره که خودت بخونی ، نه کل داوطلبین کنکور کشور ! پس قرار نیست هر چیزی که به عنوان نکته مهم یا ارزشمند تو کتاب های تست یا کتاب های درسی یا جزوه معلم معرفی میشه رو بنویسی ! قرار نیست هرکی برگه‌­ی خلاصه نویسی تورو دست گرفت بگه «به­‌به ، چقدر قشنگ و کامل» ! اصلا نمیتونیم چیزی به عنوان خلاصه نویسی کامل معرفی کنیم ! خلاصه نویسی­ای که برای من کامل هستش ، ممکنه برای تو اصلا کامل نباشه و بالعکس ! اینکه کتاب تست به عنوان مثال 50 نکته رو به عنوان نکته های مهم یه فصل معرفی کرده ، قرار نیست تو همرو بنویسی ! حالا شاید این سوال برات پیش بیاد که باید چی رو بنویسی ؟! اصلا چه نکاتی باید تو خلاصه نویسی باشن ؟ با چه سبک و سیاقی باید نوشته بشن ؟ بریم سراغ پاسخ این سوال مهم ...

ویژگی های خلاصه نویسی خوب چیه ؟

خلاصه نویسی خوب برای یه داوطلب کنکوری باید دو تا ویژگی مهم داشته باشه :

🔶الف ) باید شامل تمام نکاتی بشه که برای «تو» مهم هستش ؛ حالا قراره چجوری تشخصی بدیم کدوم نکات برای ما مهم هستن یا نه ؟! یه راه حل بسیار ساده وجود داره : فکر کن میخوای تقلب بنویسی ، همین !
موقع تقلب نویسی ما چه نکاتی رو رعایت میکنیم ؟ خیلی ساده : شب قبل از امتحان هر نکته ای رو که فکر میکنیم ممکنه فراموش کنیم ، یادداشت میکنیم ! فقط اینجا چون قرار نیست تقلب بکنیم ، نیازی نیست که چند تا نکته رو ، روی یه کاغذ کوچیک بنویسیم ! میتونی از یه کاغذ 4A استفاده کنی برای یه فصل ؛ یعنی هر فصل برگه­‌ی مخصوص به خودشو داشته باشه.هر بار وقتی مشغول مطالعه‌­ی یه فصل هستی ، یکسری نکته هستش که اگه قرار باشه روز بعد امتحان بدی ، در موردشون نگرانی ! همش فکر میکنی که ممکنه فراموششون کنی ! دقیقا همین نکات رو به عنوان خلاصه نویسی برای خودت یادداشت کن.فقط حواست باشه که برای انتخاب این نکات خیلی حساسیت به خرج بدی ! یعنی مثل وقتی که تقلب مینویسی ، سخت گیر باش ، تمام نکات رو ننویس ، فقط نکاتی رو بنویس که خیلی اهمیت بالایی برات دارن.
هر بار که قرار شد دوباره اون بخش یا فصل رو مطالعه کنی ، ممکنه نکات جدید تری پیدا کنی که برات خیلی مهم باشن ، دوباره همین نکات رو اضافه کن به برگه­‌ی مخصوص همون فصل.

بریم سراغ دومین ویژگی یه خلاصه نویسی خوب ...
🔶ب ) یه خلاصه نویسی خوب برای یه داوطلب کنکوری ، بهتره تستی باشه ، نه صرفا تشریحی ! یعنی چی ؟
تو در نهایت قراره خودتو تو یه آزمون تستی بسنجی پس خیلی مهمه که یه خلاصه نویسی مرتبط با فضای تستی هم داشته باشی ؛ اما چجوری ؟ با شیوه­‌ی گزینش تست.
یا روی همون برگه ، یا یه برگه دیگه که بهش ضمیمه میشه ، شماره تست مشخص کن.حالا احتمال میگی چه تست هایی ؟
موقع حل تست طبعا به یکسری تست بر میخوری که خیلی سخت و پیچیده هستن و پر از نکته و برای حل این تست ها باید تمام فصل رو بلد باشی ، ممکنه با تست هایی مواجه بشی که دقیقا شامل نکاتی باشن که میترسی فراموششون کنی یا نگرانی خاصی در موردشون داری ؛ این تست ها رو مشخص کن تا زمانی که قرار شد فصل رو از طریق خلاصه نویسی مرور کنی ، ابتدا اون چیزی که تحت عنوان خلاصه نویسی نوشتی رو بخونی و بعد از اون بیای سراغ حل این تست ها تا با یه تیر دو نشون بزنی :
با حل هر تست ، اولا یه تست حل کردی که خیلی کمکت میکنه که دستت سریع تر بشه ، تسلطت روی تست زنی بیشتر بشه و هزار فایده‌­ی دیگه ، و ثانیا باعث میشه که تمام اون نکاتی که بنظرت خاص بودن و نگرانشون بودی ، دوباره مرور بشن.

یه نکته‌‎­ی مهم !
بازم حواست باشه که هر تستی رو انتخاب نکنی ! فقط تست های جامع و در عین حال تست هایی که شامل نکاتی میشن که تورو نگران میکنه و اگه قراره تقلب بنویسی ، این نکات رو حتما یادداشت میکنی !

اهمیت خلاصه نویسی در کنکور

شاید خیلی از بچه ها و داوطلبین کنکوری با توجه به تمام پیچیدگی های نوشتن خلاصه نویسی – که امیدوارم با توضیحاتی که خوندی برات خیلی کمتر شده باشه – از خودشون بپرسن که «اصلا چرا خلاصه نویسی کنم ؟ چرا وقتمو صرف این کار کنم ؟ چه فایده­ای داره ؟» ... خلاصه نویسی وقت گیر هست ، اما بعدا ده برابر بیشتر از همین وقتی که صرفش کردی رو بهت برمیگردونه ! انگار الان 100 میلیون یه جا سرمایه گذاری میکنی و یکسال بعد یک میلیارد بهت عایدی میده ! شاید الان برای نوشتن خلاصه نویسی مجبور بشی خیلی وقت صرف کنی ، اما به جاش وقتی قراره برگردی و این فصل رو مرور کنی ، نیازی نیست که دوباره کل کتاب رو ورق بزنی ، با شیوه‌­ی گزینش تست حتی شاید نیازی نباشه که کل تست ها رو حل کنی یا تست رندوم حل کنی و بیخودی وقت خودتو تلف کنی ! خلاصه نویسی راه حلی هستش که میتونه برای کسی که درگیر ماراتن کنکور هستش ، ماراتنی که زمان محدودی داره ، خیلی کمک کننده باشه.

یه نکته­‌ی مهم دیگه
یکی از دلایلی که خلاصه نویسی طولانی و حوصله سر بر میشه ، دقیقا همون داستانی هستش که گفتم نباید فکر کنی که قراره کتاب چاپ کنی و خلاصه نویسی خاص خودتو انجام بدی.میخوام بگم که ممکنه پیچیده بودن داستان خلاصه نویسی برای تو به این دلیل باشه که بیخودی خودتو درگیر یه مسیر سخت و طولانی میکنی و شاید اگه با شیوه ای که تو این مقاله باهاش آشنا شدی پیش بری ، ببینی که خلاصه نویسی اصلا سخت نیست و خیلی هم وقت نمیگیره.

خلاصه نویسی برای همه فایده داره ؟

اینجا باید یه تبصره اضافه کنم : ممکنه خلاصه نویسی ، خصوصا برای داوطلبینی که دیرتر شروع به درس خوندن کردن و وقت کمتری دارن ، اصلا مفید نباشه ! حتی ممکنه برخی از داوطلبین ، اصلا با این شیوه بازدهی خوبی نداشته باشن و بهتر باشه که برای مرور از شیوه های دیگه ای استفاده کنن.در نهایت بهتره که به طور کلی اگه مشکلی با خلاصه نویسی کردن داری ، حتما با یه مشاور متخصص مشورت کنی و اون راه حلی که برای تو مناسب هست رو پیدا کنی.

خلاصه نویسی تمام درس های شبیه به هم هستش ؟

طبیعتا نه ! تو درس های حفظی ، داستان به طور کلی متفاوت میشه با درس های مفهومی اما دو تا نکته :
🔹اول اینکه با شیوه­‌ی گزینش تست ، دیگه فرقی نمیکنه تو چه درسی هستی ، فقط باید تست نکته دار و جامع انتخاب کنی.
🔹دوم اینکه ، بدون شک نوشتن تقلب تو درس ادبیات با درس ریاضی فرق میکنه ! و تو در اصل وقتی داری با شیوه­‌ی نوشتن تقلب خلاصه نویسی میکنی ، خواسته یا ناخواسته ، خلاصه هایی با سبک های مختلف تو درس های مختلف خواهی داشت.

سوالات متداول

1. برای خلاصه نویسی از چه شیوه ای استفاده کنم ؟
روش های علمی و غیر علمی خیلی زیادی وجود داره که شاید برای برخی از داوطلبین هم جواب بده اما به طور کلی بهتره که خلاصه نویسی یه داوطلب کنکوری ، منحصر به فرد باشه چون نکات مهم برای من ، به هیچ عنوان شبیه نکات مهم برای یه داوطلب دیگه نیستن.در متن همین مقاله به طور کامل و مفصل بررسی کردیم که چطور میشه یه خلاصه نویسی منحصر به فرد و درست انجام داد.

2. آیا نوشتن خلاصه نویسی واجب هستش ؟
همونطور که به طور مفصل تو متن همین مقاله بررسی کردیم ، واجب نیست اما قطعا برای تعداد زیادی از داوطلبین کنکوری – خصوصا اون دسته از افرادی که از روز اول درس خوندن – میتونه بسیار مفید باشه و تو هر بار مرور باعث بشه بتونن مقدار زیادی از زمان خودشون رو صرفه جویی کنن.